بیمه همگانی از دستاوردهای برجسته دولت یازدهم محسوب می شود که به واقع با تحت پوشش قرار دادن 11 میلیون نفر از جمعیت فاقد بیمه کشور،گامی ارزنده و سازنده در ارائه خدمات درمانی به عموم مردم محسوب می شود.
اما این حرکت جهادی که انصافا، گامی موثر در ارتقای سلامت جامعه به شمار می رود، مشمول تمامی افراد جامعه نشده و بر اساس آمار موجود منتشر شده و غیر رسمی در رسانه ها، در حال حاضر افرادِ جا مانده از این خدمات، 3 درصد تخمین زده می شوند.
البته این عدد و رقم در نگاه نخست، چندان قابل توجه به نظر نمی رسد، لذا با لحاظ کردن کثرت 80 میلیون نفری جمعیت، به حجم قابل توجه جا ماندگان از این خدمات پی می بریم.
از مصادیق عدم برخورداری از بیمه همگانی سلامت، کودک اصفهانی بود که بخیه چانه آن در بیمارستان اشرفی اصفهانی به تیتر نخست بسیاری از رسانه ها تبدیل شد.
مراجعه کننده ای که خانواده او فاقد دفترچه بیمه سلامت بودند و در نهایت برخورد نه چندان شایسته عوامل آن بیمارستان، موج خبری عظیمی را در کشور راه انداخت که عالی ترین مسئولان کشوری بصورت نهان و آشکار در ارتباط با آن موضوع، موضع گیری کردند.
برخورداری از بیمه سلامت بر مبنای قانون برنامه پنجم توسعه،ضرورتی است که بسیاری از افراد و مردم در مناطق محروم با عدم آگاهی نسبت به این موضوع فاقد برخورداری از خدماتی هستندکه در قالب این ساز وکار حمایتی ارائه می شود.
*عدم برخورداری از بیمه،تهدیدی جدی علیه نظام سلامت کشور
یکی از دلایل اصلی لزوم برخورداری تمامی افراد از بیمه، به سلامت عمومی جامعه معطوف می شود و اساسا اطلاق واژه همگانی و تاکید بر این عبارت و تحت پوشش قرار دادن گستره و دامنه ای وسیع از طیف ها و گروه های اجتماعی نیز بر همین منطق و اصول استوار است.
بطور طبیعی، فقدان برخورداری از بیمه و عدم حمایت از تامین هزینه های درمانی ناشی از بیماری ها و نارسایی های حوزه سلامت جسمی افراد، ضریب پیگیری ناقص فرآیند درمانی را افزایش می دهد و در چنین شرایطی افراد فاقد بیمه با کم توجهی به مشکلات و بیماری هایی که باآن مواجه هستند، از حصول امر درمان خویش سر باز می زنند.
استمرار این وضعیت، تهدیدی علیه نظام سلامت کشور محسوب می شود که بصورت بالقوه مخاطره آفرین و هزینه ساز است، هزینه ای که مردم، جامعه، دولت و شبکه بهداشت و درمان مناطق متعدد این مرز و بوم را با چالش مواجه می سازد و هر آنچه این وضعیت ادامه یابد، نارسایی های مرتبط با این حوزه تشدید می شود.
*سامانه ای که همچنان برای ثبت نام باز است
با وجود گذشت مدت ها از آغاز طرح بیمه همگانی،اما هنوز سامانه ثبت نام بیمه شدگان باز است و این امر خود موید وجود افرادی است که از این خدمات جا مانده اند.
بهمن برزگر، معاون مطالعات و توسعه بیمه سازمان بیمه سلامت در گفت‌وگو با رسانه ها عنوان می کند: آمار دقیقی از تعداد افراد ثبت نام نشده در این خصوص موجود نیست، اما بارها و بارها و به دفعات از تریبون های متعدد و بواسطه رسانه ها اطلاع رسانی شده که بازماندگان از ثبت نام این بیمه برای برخورداری از چنین خدماتی اقدام کنند.
وی در ادامه، اظهارات خود را با این جمله تکمیل می کند که برخی از افراد ثبت نام نکرده، گروه های مُتِمَوِل جامعه هستند که با اتکای به بنیه قوی اقتصادی که از آن برخوردارند، ضرورتی برای ثبت نام در این ارتباط احساس نمی کنند، اما اغلب افراد نیازمند،نسبت به دریافت دفترچه بیمه سلامت اقدام کرده اند.
ظاهرا یکی از دلایل عدم اقدام افراد برای دریافت دفترچه بیمه سلامت به محدودیت هایی است که در مناطق دور افتاده در حوزه رسانه و اطلاع رسانی وجود دارد و ضعف در کسب اخبار و میزان اطلاع رسانی که انجام می شود از دلایل اصلی این نقصان به شمار می رود.
البته نمی توان تمامی این نارسایی را به حساب عوامل اجرایی نوشت و به هر حال افراد جامعه نیز هر یک به نوبه خود موظف هستند حداقل در حد رفع نیاز و یک آگاهی عمومی و کلی از تحولات و شرایط موجود جامعه کسب خبر و اطلاع کنند.
* راهکار چیست؟
یکی از تدابیری که می توان با اتکای به آن، تمامی افراد جامعه را از این خدمات بهره مند کرد، به شناسایی و رصد افراد بیمه نشده و پیگیری برای ثبت نام چنین افراد و طیف هایی از گروه های اجتماعی معطوف می شود، اما ظاهرا برخی از محدودیت ها در نیروی انسانی، باعث شده تا نتوان نسبت به اجرای چنین شیوه و راهکاری اقدام کرد.
یکی دیگر از دلایل بروز نقصان در تحت پوشش قرار گرفتن تمامی جمعیت کشور از چنین خدماتی به عدم تعریف ضمانت اجرایی برای افرادی است که بنا به دلایل متعدد نسبت به برخورداری و ثبت نام برای دریافت دفترچه بیمه سلامت اقدام نکرده اند.
*اعمال جریمه برای افرادی که نسبت به ثبت نام بیمه همگانی قصور کرده اند؟
مطابق با موارد مطروحه در برنامه ششم توسعه، این احتمال وجود دارد که در برابر افرادی که به هر دلیلی نسبت به ثبت نام و برخورداری از بیمه سلامت کم کاری یا قصور کرده اند، برخوردهای تنبیهی و قهری لحاظ شود.
قطع شدن یارانه، عدم ثبت نام در انتخاب واحد دانشگاهی و ثبت نام در مدارس،برخی از موارد تنبیهی به شمارمی رود که در صورت تصویب برنامه ششم توسعه احتمال در دستور کار قرار گرفتن آن وجود دارد.
بدون تردید اجرای کامل بیمه سلامت، متضمن سلامت هر چه بیشتر جامعه خواهد بود و باید راهکاری اندیشیده شود که هر چه سریعتر جاماندگان از این بیمه، نسبت به این امر اقدام کنند که در این قالب، نقش مراکز بیمه سلامت در سطح استان ها و شهرستان ها، برای شناسایی چنین افرادی موثر خواهد بود.
و سخن آخر اینکه به نظر می رسد با هم افزایی و همگرایی از توانایی دیگر دستگاه ها، بمنظور اجرای کامل این طرح،حصول توفیقات حداکثری در این بخش دور از دسترس نخواهد بود.
باشگاه خبرنگاران