شاهرود پرس: استان زنجان، از استان‌های زیبا و دیدنی کشور محسوب میشود که با هفت شهرستانش از جاذبه‌های گردشگری و میراث فرهنگی با اهمیتی برخوردار است. از این میان قلعه بهستان، بنای رختشویخانه، گنبد سلطانیه، بازار سنتی و موزه باستان شناسی و مردان نمکی تنها نمونه کوچکی از بناهای قدیمی و دیدنی استان هستند.
موزه باستان‌شناسی و مردان نمکی استان زنجان که در عمارت ذولفقاری قرار دارد از ساختمان‌های تاریخی شهر زنجان به شمار می‌رود.
ساختمان این عمارت در دوران پهلوی ساخته شده و متعلق به خانواده ذوالفقاری بوده است که از خانواده‌های سرشناس و صاحب منصب شهر بوده اند. این عمارت قدیمی متعلق به «محمودخان» حکمران زنجان بوده که در دو بخش مسکونی و اداری ساخته شده بود. لازم به ذکر است که قبل از وی سردار اسعد الدوله پدر محمود خان در این منزل سکونت داشته و نیز کار احداث عمارت بر ذمه ایشان بوده است.
ساختار ظاهری بنا یادآور معماری مختص دوره قاجار است که البته همچون بسیاری از آثار باقی مانده از دوره قاجار که با هنر معماری اروپایی تلفیق شده‌اند، با سبک «گوتیک» اروپایی نیز در طراحی و ستون‌ها همراه شده است.
این بنا در دو طبقه و با مساحت 1176 متر مربع ساخته شده و سبک معماری آن متاثر از معماری غربی و در نظر داشتن معماری ایرانی بوده است. تزیینات آن نیز شامل کاربرد سنگ، فلز، گچ، کاشی و آجر است. طبقه هم کف که در حال حاضر کاربرد اداری دارد، با دو ستون و سقف سرپوشیده به هشتی منتهی میشود. طبقه دوم دارای دو راه پله است و تالارهای پذیرایی، اتاق‌های خواب، اتاق‌های نشیمن و سرویس‌های بهداشتی را شامل میشود. پوشش کل مجموعه با شیروانی صورت گرفته و در بالای آن در قسمت مرکزی بنا نورگیر زیبایی که «کلاه فرنگی» نامیده میشود به چشم می‌خورد.
این نورگیر هشت ضلعی با روش گره سازی و به طرز زیبایی لمه کوبی شده است همچنین هسته مرکزی بنای عمارت ذوالفقاری به سبک چهار تاقی و با سقف گنبدی ساخته شده و این سقف سنگین را را جرز و دیوارهای باربر آن تحمل می‌کنند. پنجره‌های بنا بیش‌تر دو لنگه هستند، حاشیه مشبک دارند و با شیشه‌های رنگین نورپردازی زیبایی را در داخل اتاق‌ها به وجود آورده‌اند. برخی این مجموعه را قابل مقایسه با موزه آبگینه دانسته‌اند. منطقه قرارگیری این عمارت از محله‌های اعیان نشین زنجان بوده و بنای ذوالفقاری هم سنگ بناهایی همچون عمارت دارایی، خانه خدیوی، خانه وزیری و ... به شمار می‌رود.
در موزه باستان شناسی و مردان نمکی بخشی به نام مردان نمکی وجود دارد که در آن مجموعه آثار به دست آمده از معدن نمک چهرآباد نگهداری میشود. این معدن نمک که در فاصله 70 کیلومتری شمال غرب زنجان قرار دارد، از معادن باستانی به شمار رفته و اقلام حاصله حاوی اطلاعات ارزشمندی از گذشته است.
گفته میشود در سال 1372 در حین عملیات استخراج نمک، اولین جسد مومیایی شده طبیعی از این معادن کشف شده و به دنبال آن کاوش‌های باستان شناسی آغاز و بقیه مومیایی‌ها به همراه ابزار آلات و دیگر اشیا کشف شده‌اند. بنا بر مطالعات صورت گرفته، این اجساد متعلق به کسانی بوده است که در دوران هخامنشی و ساسانی در این معدن مشغول به کار بوده‌اند.
از این بنا در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است و از سال 1388 به عنوان موزه فعال شده است.